Oorzaken

Uit het onderzoek blijkt dat de verlaagde slagingspercentages verschillende oorzaken hebben:

• Nieuwe vragen. Die zijn moeilijk voor kandidaten die gewend zijn (oude) vragen uit hun hoofd te leren.
• Nieuwe vraagvormen. In het examen staan nieuwe vraagvormen waarbij de kandidaat de lesstof moet toepassen op een geschetste werksituatie. Dit is soms moeilijker doordat de kandidaat de werksituatie niet begrijpt, de lesstof niet kan toepassen of moeite heeft met de vorm van de vraag (schuifvragen of meer dan één antwoord goed).
• De opleidingen. Deze zijn nog niet altijd aangepast op de vernieuwing van het examen.
• Verbeterde fraudebestrijding.
• De instroom van bijzondere doelgroepen. Denk aan mensen die niet goed kunnen lezen en schrijven, maar wel goed zijn met hun handen.
• De grotere instroom van buitenlandse werknemers uit landen waar het opleidingsniveau lager ligt.

Kritische geluiden uit de praktijk

“Het verschuiven van theorie naar toepassing is een uitstekende beweging”, zegt Hans Crombeen, sectorbestuurder van werknemersvereniging FNV. “Maar het examen is ook moeilijker geworden door de manier waarop de vragen worden gesteld. Onze leden worden hierdoor geconfronteerd met hun tekstverklarend vermogen in plaats van hun inhoudelijke kennis. Dat kan niet de bedoeling zijn.”

Willem van Tongeren van bouw- en renovatiebedrijf Hemubo werkt regelmatig met statushouders. Ook hij is kritisch op het taalniveau. “Wij hebben iemand in dienst die al twee jaar een cursus Nederlands volgt, maar inmiddels voor de zevende keer is gezakt omdat hij niks van het examen begrijpt. Dat werkt niet.” Van Tongeren vindt ook dat B-VCA beter kan worden afgestemd op verschillende beroepsgroepen. “Een dakdekker werkt niet met gevaarlijke chemicaliën op een groot industrieterrein. Waarom moet hij daarover dan wel examenvragen invullen?”

Maatregelen

Het Centraal College van Deskundigen VCA, dat verantwoordelijk is voor de inhoud van VCA, heeft besloten dat taaldeskundigen in Nederland én België alle examenvragen opnieuw gaan nalezen en de (moeilijke) woordenlijsten daarbij strikt toepassen. Daarnaast gaat de SSVV pilots uitvoeren met het erkennen van opleidingen voor mensen voor wie het computerexamen een belemmering vormt. De mensen die zo’n erkende opleiding hebben gevolgd, mogen een mondeling examen doen. Ook wordt in 2020 het branchespecifiek maken van B-VCA verder opgepakt.

“We werken bij de SSVV hard aan vernieuwingen”, vertelt technisch directeur Alfons Buijs. “Al gaat dat soms helaas langzamer dan we graag zouden willen. We gaan de opmerkingen van de taaldeskundigen nog dit jaar verwerken. Voor het invoeren van de andere veranderingen moet nog veel worden ontwikkeld en afgestemd met andere partijen. Ik hoop dat we in 2020 helder kunnen krijgen hoe en wanneer mondelinge en branchespecifieke examens beschikbaar komen.”